به گزارش روابط عمومي دفتر تبليغات اسلامي، حجت الاسلام والمسلمين سيد محمدحسين هاشميان در سومين نشست راهبردي مسأله محوري که ويژه مديران ارشد و اعضاي هيئت علمي دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم در مجموعه فرهنگي فردوس وسف برگزار شد، اظهار داشت: تمام نکاتي که در جلسات اين نشست مطرح مي شود، ثبت و ضبط و طبقه بندي خواهيم کرد و گزارش آن به شوراي راهبري قطب هاي فکري فرهنگي دفتر ارائه مي شود و از طرق مختلف به سمع و نظر تمامي اعضاي هيئت علمي خواهيم رساند.
وي گفت: به جهت اهميت سامانه «مديريت دانش» در نشستي که در خدمت مديران گروه هاي علمي بوديم مطلبي را از حوزه مطالعات راهبردي دفتر تبليغات اسلامي ارائه کرديم مبني بر اين که يکي از الزامات پياده سازي مسأله محوري در عمل بدون اين که بدون تشريفات سپري شود، اين است که بياييم در چه شناخت مسائل و چه در احصاء و ارائه راه حل های مبتني بر اطلاعات و دانش دقيق کار را پيش ببريم.
دبير قطب هاي فکري فرهنگي دفتر تبليغات اسلامي تصريح کرد: يکي از ارکان مسأله محوري، طراحي و استقرار مديريت دانش در دفتر تبليغات اسلامي است؛ لذا بحثي با عنوان طراحي سامانه «مديريت دانش» در سه فاز دانش کتابخانه اي، دانش ميداني و دانش سازماني در دستور کار قرار گرفت که فاز اول را تمام کرديم و امروز رونمايي مي شود و بخش زيادي از فاز دوم آن پيش رفته و فاز سوم در حال مطالعه است.
وي افزود: وقتي از موضع راهبردي به دفتر تبليغات اسلامي نگاه ميکنيم، ميتوانيم بگويم که دو جناح دارد، يک جناح علمي ـ معرفتي و ديگري جناح تبليغي ترويجي است که تمام خرده نظام ها، بخش ها و مراکزي که در دفتر فعاليت مي کنند، ذيل يکي از اين دو جناح قابل طبقه بندي هستند.
حجت الاسلام والمسلمين هاشميان اظهار داشت: دانشگاه باقرالعلوم(ع) و پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي و بخش هاي علمي که در شعب تحت عنوان مؤسسات حوزوي هستند، در جناح علمي معرفتي و معاونت فرهنگي تبليغي، مرکز ملي پاسخگويي به سؤالات ديني و مرکز فرهنگي هنري ما بُعد تبليغي ترويجي را بر عهده دارند.
وي گفت: نقطه قوت جريان مسأله محوري در اين است که بتواند در هر دو جناح دفتر ارزش آفريني کند و فعاليت هايي که انجام مي شود، مبتني بر مسائل برآمده از متن جامعه باشد. از سوي ديگر آنچه که در عمل رقم مي خورد، اين است که اين حوزه عمليات به واسطه سامانهاي تحت عنوان قطب هاي فکري فرهنگي در تعامل با اين سامانه بتوانند مسائل محيطي را شناسايي و به هماهنگي ميان بخشي برسند. لذا بايد اين کارکرد را جدي بگيريم، يعني کارکرد هماهنگي کننده اي که ميزهاي ما اين را انجام مي دهند، بحث ميزها تنها اين نيست که ايده اي را مطرح و راه حلي را جمع بندي کنند و مشارکتي از صفوف بگيرند، نيست بلکه قرار است که هماهنگي اتفاق بيفتد.
دبير قطب هاي فکري فرهنگي دفتر تبليغات اسلامي تصريح کرد: در اين فرآيند به شدت نيازمند ساماندهي به اطلاعات هستيم يعني مقوله اطلاعات اگر به خوبي بتواند در اين فرايند چه در جناح معرفتي ـ علميمان که اصل و اساسش به دانش و اطلاعات ربط دارد و چه در جناح تبليغي ـ ترويجي مان که اگر فعاليت تبليغي مي خواهد صورت بگيرد، بايد مبتني بر اطلاعات و دانش ميداني دقيق باشد، به شدت مقوله اطلاعات نقش راهبردي دارد. از اين جهت اطلاعات و دانش فرهنگي را در دفتر تبليغات اسلامي به مثابه خون در بدنه دفتر در جريان است. اگر بتوانيم اين را به نحو احسن به گردش بيندازيم و اطلاعات به شکل خوبي از بخش هاي مختلف دفتر جمع آوري شود و به دانشگاه و پژوهشگاه برسانيم که اينها بر آن پايه بتوانند موضوعات پژوهشي و پايان نامه ها را تعريف کنند، يک نوع بالندگي در سيستم ايجاد مي کند و اگر اين جريان اطلاعات با مشکل رو به رو شود، در تحقق عيني مسأله محوري نمي توانيم خيلي موفق باشيم.
وي افزود: در مسأله محوري دو نکته شناخت بهنگام و دقيق مسائل برايمان بسيار مهم است. هر دو متوقف به ساماندهي اطلاعات و دانش در دفتر متوقف است، يعني مسائل را چه هنگامي تشخيص مي دهيم و آيا درست تشخيص مي دهيم يا نه. در هنگام مسائل، در ادبيات مديريت راهبردي چرخه عمري براي مسائل فرهنگي ترسيم مي کنيم و مي گوييم که يک مسأله فرهنگي در 5 مرحله ظهور و بروز پيدا مي کند که يکي از آنها، مرحله پنهان است، يعني خيلي از مسائل را داريم که اکنون در عرصه ميداني هيچ ظهور و بروزي ندارد و 5 سال بعد مثلا مسأله مي شود. با روش هاي آينده پژوهي مي آييم اينها را کشف و در سيستم مديريت اطلاعات و دانش به واحد هاي که بايد بفهمند که اين مسأله پنج سال آينده ما است، تزريق مي کنيم و از اکنون بسته هاي مربوط به مسأله و ساير راه حل ها در دستور کار قرار مي گيرد و اجرا مي شود.
حجت الاسلام والمسلمين هاشميان اظهار داشت: مرحله بعدي، مرحله نوظهور است يعني علائم، قرائن و شواهدي است ولي مسأله فراگير نشده است؛ اگر ما به عنوان سيستم فرهنگي در اين مرحله تشخيص دهيم، راه حل هايمان راه حل هايي خواهد بود که از فرصت بهتر و بيشتري در جهت پاسخگويي به مسأله برخوردار خواهد بود.
وي گفت: مرحله سوم تا پنجم آشکار، بحران و فاجعه را تشکيل ميدهد؛ مع الاسف در سيستم فرهنگي ما مسائل به جهت اين که تحليل دقيق و مبتني بر اطلاعات نداريم، مسائل وقتي در دستور کار قرار مي گيرد که وارد مرحله فاجعه يا بحران شده است. مثلا پديده ريزگردها و آب پديده هايي است که وارد بحران شديم، و يا وقتي وارد بحث جمعيت ميشويم که اين مسأله در چرخه عمرش وارد بحران فاجعه شده و وقتي به مرحله بحران رسيد، راه حل منطقي نمي توان داد يعني وقتي مسائل وارد بحران و يا فاجعه مي شود، دستگاه هاي فرهنگي خود به خود از چرخه پاسخگويي حذف شده و دستگاه هاي اطلاعاتي و امنيتي جايگزينشان مي شوند لذا مي بينيد که متقن ترين آمار ها در مورد بسياري از مسائل که امروز مي بينيد در دستور کار داريم، نزد نهادهاي امنيتي کشور است چرا که مرحله بحران و فاجعه است؛ وقتي که بحران و فاجعه مي شود، تهديد امنيتي براي اساس نظام مي شود. لذا هوشمندي يک سيستم فرهنگي اين است که مبتني بر مديريت دانش و اطلاعات بيايد يکي سيستمي طراحي کند که جريان اطلاعات را رصد کند و مسائل را قبل از اين که وارد بحران و فاجعه شود، شناسايي و به بدنه اش تزريق کند و اجازه ندهد که به مراحل انتهايي برسد.
وي افزود: کارکرد دوم، دقت است يعني غير از اين که بهنگام تشخيص مي دهيم، درست تشخيص دهيم و اطلاعات دقيقي داشته باشيم، در اين جا چند خطا ذکر مي شود، اولين خطا اين است که اگر سيستم مديريت دانش و اطلاعات نداشته باشيم، خطاي منساني است؛ به اين معنا که هر کسي فکر ميکند او بهترين تحليل و شناخت از مسائل را دارد و ناخواسته تحت تأثير جامعه نزديک مان(خانواده، محله، فاميل) قرار ميگيريم و به کل شهر تعميم مي دهيم در حالي که چه بسا اين مسأله، مسألهاي است که قابليت تعميمي ندارد و اين خطاي منساني با سيستم مديريت دانش گرفته مي شود. اگر سيستم مديريت اطلاعات داشته باشيم، بر پايه اطلاعات عيني تصميم مي گيريم؛ متأسفانه امروز در کشور خيلي از شوراهايي که تشکيل مي شود، به خاطر نبود سيستم مديريت دانش، افراد با ذهنيتهاي مختلف را جمع مي کنيم و فکر مي کنيم که با دامن زدن به خطاي بين الاذهاني شناختمان درست مي شود، بلکه بايد تحقيق ميداني و پيمايش صورت بگيرد که مسأله را دقيق با اطلاعات نه بر پايه خطاي منساني به دست بياورد.
حجت الاسلام والمسلمين هاشميان اظهار داشت: اثر هاله اي يعني اين که يک بعد از يک مسأله ناخواسته از يک پديده ابعاد ديگر پديده را تحت الشعاع خود قرار مي دهد. با توجه به اين که برخي از نظريات را خوانده ايم، هر پديده اي را بر قالب چارچوب هاي نظري اي که آن چارچوب نظري ظرفيت علمي لازم براي تحليل آن پديده اجتماعي را ندارد، اين از فهم کليشه اي مي آيد؛ سيستم مديريت دانش به ما کمک ميکند که برخي از اين فهم هاي کليشه اي را کنار بگزاريم و بتوانيم با نگاه عينيت گرايانه به تحليل مسأله بپردازيم.
وي گفت: تصميم گيري بر پايه ارتکازات ذهني، تعميم نابجا و سطحي در تحليل مسائل، قانون «اَش باي» ديگر چالش هاي مسأله محوري بدون تکيه بر اطلاعات بهنگام و دقيق است. ارائه دهنده قانون «اَش باي» ميگويد در يک سيستم اگر اطلاعات جديد نداشته باشيد، سطحي نگر مي شويد به تناسب پيچيده شدن محيط شما سيستم هم بايد پيچيده شود. وقتي که ما مديريت دانش و اطلاعات نداريم هم چيز را به پديده هايي که قبلا در ذهنمان بوده، تقليل مي دهيم. به عنوان مثال جنس پديده طلاق در مناطق مختلف، متفاوت است، بايد بتوانيم مسأله را ساده سازي نکنيم و تا حد امکان با همان پيچيدگي با آن برخورد کنيم، علت اين که ساده مي کنيم، نبود اطلاعات است؛ اگر اطلاعات دقيق انضمامي ناظر به مسأله بيايد، آن مسأله را دقيق مي کند و آنوقت راه حل ها، راه حل هايي خواهد بود که کاملا درمان مي کند. مشکل امروز نظام مديريت فرهنگي کشور اين است که مسائل فرهنگي ما با يک نگاه عمومي برخورد مي شود؛ به عنوان مثال شوراي عالي انقلاب فرهنگي سياست ها و درمان هاي کلي مي دهد. وقتي که اطلاعات ناظر به ميدان نداريم، عمومي برخورد مي کنيم و نسخه هاي يکسان مي پيچيم.
دبير قطب هاي فکري فرهنگي دفتر تبليغات اسلامي تصريح کرد: در دفتر تبليغات اسلامي چند نکته خوب مطرح کردند، يکي اين که نسبت به هماهنگي و همکاري ايجاد کردن ميان بُعد معرفتي مان که دانشگاه و پژوهشگاه و يا بين بعد معرفتي و تبليغي مان به چه شيوه اي عمل کنيم، يک شيوه سيستم مديريت دانش است؛ سيستم مديريت دانش بين دانشگاه و پژوهشگاه کاملا همکاري و هماهنگي ايجاد مي کند؛ اين پايگاه دانش کتابخانه اي ما طرح ها، کتب و نشريات پژوهشي پژوهشگاه و پاياننامه ها، مقالات و نشريات دانشگاه تجميع و طبقه بندي مي شود و اگر قرار است که يک طرح پژوهشي در فلان گروه پژوهشگاه انجام شود، به تناظر در دانشگاه باقرالعلوم(ع) چه پايان نامه هاي انجام شده و يا در دست انجام است و جلوي موازي کاري ها گرفته مي شود.
وي افزود: يک مطالبه اي از نشر دفتر مقام معظم رهبري شد که کارهايي که در حوزه بسط گفتمان فکري رهبر معظم انقلاب شده است را در اختيار ما قرار دهيد، اگر اين سيستم نبود چه بسا نمي توانستيم جمعآوري کنيم که با کليد واژه «رهبر معظم انقلاب»، «مقام معظم رهبري، آيت الله خامنه اي» که بالغ بر 45 تا 50 عنوان پايان نامه، رساله و طرح پژوهشي در اين خصوص داشتيم، در حالي که خودمان خبر نداشتيم و گمان ميکرديم که در اين حوزه کاري نکرديم.
حجت الاسلام والمسلمين هاشميان اظهار داشت: سامانه پايگاه دانش کتابخانه اي ما روش نرم افزاري براي ايجاد هماهنگي ميان دانشگاه و پژوهشگاه خواهد بود و نهايتا کمک مي کند که ما در يک سطح کلان بتوانيم درخت دانش دفتر تبليغات اسلامي را ترسيم کنيم. در حال حاضر بعد معرفتي دفتر در نقشه جامع علمي کشور مشخص نيست که در چه عرصه هايي خلأ است که بيشتر به آن سمت برويم و آنجا را توسعه دهيم.
وي گفت: وقتي يک پايگاه دانش دقيق داشته باشيم، مي توانيم با يک نگاه درجه دوم سياستگذاري دانشي براي دانشگاه و پژوهشگاه کنيم. مي توانيم نقشه درخت دانش براي آن بعد جريان معرفتي ترسيم کرد.
دبير قطب هاي فکري فرهنگي دفتر تبليغات اسلامي تصريح کرد: پايگاه مديريت دانش در دفتر بر مبناي سه نوع دانشي که امروز در دفتر تبليغات اسلامي داريم که يک نوع دانش کتابخانه اي(رساله، پايان نامهها، کتب، مقالات، نشريات، طرح هاي پژوهشي) است و دوم، دانش ميداني ما است که در معاونت فرهنگي تبليغي ما، مبلغين مان يک شبکه مويرگي فراگير در کل کشور دارند که اگر بتوانيم از ظرفيت مبلغين استفاده کنيم، اين اطلاعات ميداني دسته اولي به دست خواهيم آورد که خيلي از مراکز کشور خواهان در اختيار گرفتن اينها هستند و ما قدر اين اطلاعات را نميدانيم. مرکز ملي پاسخگويي به سؤالات ديني اطلاعات فوق العاده نابي نسبت به فضاي فرهنگ عمومي کشور دارند که چه مسائلي مطرح و پرسش مي شود. اين دانش ميداني ما در اين پايگاه ساماندهي مي شود.
وي افزود: امسال يک نرم افزاري را تحت عنوان «طبيب» طراحي کرديم و در اختيار مبلغين قرار داديم و اين نرم افزار که حالت آفلاين داشت، اپليکيشني بر روي گوشي همراه بود و به صورت پايلوت در مناطق محدودي اجرا کرديم و گفتيم که هر موقع مسأله اي را مشاهده مي کنيد در اين نرم افزار ثبت کنيد که پس از اتصال به اينترنت در سرور ما ذخيره مي شود و نرم افزار اطلاعات منطقه را مي گرفت که اطلاعات ثبت شده مربوط به کدام منطقه است. اين ها براي شبکه تبليغ هم خوب است و مبلغي که سال بعد به آن منطقه مي رود، مي داند که مبلغ قبلي اين مسائل و چالش ها را گفته است و تبادل دانش در خود شبکه تبليغ هم اتفاق مي افتد.
حجت الاسلام والمسلمين هاشميان اظهار داشت: پايگاه سوم که هنوز وارد نشده ايم و تنها مطالعات آن صورت گرفته است، پايگاه دانش سازماني مان است؛ مديراني را در دفتر داشتيم و داريم که اندوخته دانش ضمني اين مديران گروه، اعضاي هيئت علمي و مديران واحدهاي مختلف اندوخته بسيار خوبي است.
وي گفت: بايستي بتوانيم به عنوان يک سازمان پيشرو در مقايسه با بسياري از سازمان ها، اين نوآوري را داشته باشيم که دانش سازماني مديران و دانشي که در واحد هاي مختلف و حتي از کارشناسان ما توليد مي شود، جمع آوري و ثبت و ضبط کنيم و مرتب آزمون و خطا در روش هايي که رفته ايم، انجام ندهيم.
دبير قطب هاي فکري فرهنگي دفتر تبليغات اسلامي تصريح کرد: موتور جست و جوي سحاب که پايگاه دانش کتابخانه اي ما به آدرس www.Kms.dte.ir/kavosh در دسترس يکايک اعضاي هيئت علمي است.
تقريبا تمامي طرح هاي پژوهشي را در اين پايگاه بارگذاري کرده ايم. بنا بر ملاحظاتي قرار شد که غير از چکيده، عنوان و مؤلف، 20 صفحه اول کتب و در طرح هاي پژوهشي و پايان نامه ها فصل اول که کليات را شامل مي شود، بارگذاري کنيم و از سوي ديگر ميزهاي ما هم دسترسي دارند و گفته ايم که ميزها نيز بروند به عقبه تاريخي و علمي موضوعاتي که درباره اش تصميم مي گيرند را در اين پايگاه مراجعه کنند.
وي به ويژگي هاي موتور جست و جوي سحاب پرداخت و افزود: ريشه يابي، حذف کلمات بي بار، تصحيح فينگليش و... از ويژگي هاي اين موتور جست و جو است.
حجت الاسلام والمسلمين هاشميان خاطرنشان کرد: اگر خوب بتوانيم از اطلاعات و دانش به نحو احسن استفاده کنيم، اين موتور جست و جو مي تواند يک جايگاه استراتژيک در کل جريان مسأله محوري داشته باشد.